domingo, 15 de julio de 2012

Francho Nagore.-

Francho Nagore Lain

Si t'os charro de toz os libros y triballos qu'a feito Francho Nagore, no tos l'ibaz a creyer y a mas como parixe muito más  choben do que en realidá ye, no podemos creyenos qu`aiga metíu  n`os diarios y en as revistas, tantas historias y pensadas. Belún de vusatros podeba izir, si sentise o que termino d`escrebir: ¡alá, vestené a contalené a otri, que no l’a vagau de fer ixo que izes en as añadas qu'en tiene!.

Beluns de vusatros ya lo iban veyíu atras vegatas, como Ana Mari d'os montañeses de Sieteno, que estudeaba en a Escuela de Turismo, que se troba n'o cobalto de Guesca, en o Seminario y d'a que ye o Direutor Francho Nagore.

Se clama Francho, nombre aragonés, parellano u millor que Francisco en castellano.

N'iste lugar de Sieteno, en yeba un Francho en casa, si no m'alcuerdo mal, de Casamayor y en Castejón viviba siño Francher u sea Francisquer; a suya muller, que agún bibe se clama Francheta, u sease, Francisqueta, que yera pariente mía.

Os altoaragoneses en imos de bergüeña de ficanos u ponenos os nuesos nombres tan politos y bonicos, pero Francho Nagore, que ye Doutor en Pilosofía y Filología, no en teneba ni mica de repelús de ficase ixe nombre de Francho.

Asinas nos ba a os altoaragoneses, que semos tresbatindo no sólo a fabla, sino antiparti, o Canfrán, a nazionalidá, d'a que fablaba un fillo de Sieteno, ye izir Don Pedro Pablo Abarca de Bolea, Conde de Aranda y pa rematar de apañala, a nuesa población, que cuasi no en queda, escasamente l`ímporta d’ìxos vetuperios.

No lis cuaca a muitos ixo d'a Fabla, pero poqué a poquè, pero sentindo parlar catalán por a Telebisión, imos a veyer si apercazamos ixa fabla catalana.

Ascuitaz a Francho, que sape a sabelo, a beyer si empentando toz a una y no a falso compañero, plegamos a rebibir a fabla de os nuesos pays, agüelos y antiagüelos.

        

   Traducción del Artículo “Francho Nagore”.-
Si os dijera todos los libros y trabajos que escribió y creó Francho Nagore, no os lo podríais creer. Además como parece ser mucho más joven, de lo que lo es,  no nos podremos creer que haya introducido  en  periódicos y en revistas, tantas historias y pensamientos. Alguno de vosotros podría decir, si se diese cuenta de lo que acabo de escribir: ¡ala, cuéntaselo a otro, porque  con los años que tiene, no ha tenido tiempo de crear todo lo que dices!.

Algún ciudadano,  ya lo había conocido en otros tiempos anteriores, como por ejemplo, Ana Mari, hija de los montañeses de Siétamo, cuando estudiaba en la Escuela de Turismo, que se encuentra en la parte más alta de Huesca, en el antiguo  Seminario y del cual es Director Francho Nagore.

Su nombre es el aragonés Francho,  que equivale al del castellano, Francisco.

Yo recuerdo que en Siétamo, conocí en casa Casamayor a un vecino que se llamaba Francho. En el próximo pueblo de Castejón de Arbaniés vivía el señor Francher, diminutivo de Francho, como lo es Francisquer del castellano Francisco. Su señora, que por desgracia ya ha muerto de llamaba Francheta, diminutivo de Francisca. Eran pequeños de cuerpo, pero muy grandes de espíritu. Francheta era pariente mía, se apellidaba Almudévar y nació en la casa del  mismo nombre, de Barluenga. De dicha casa salió también mi antepasado que se casó con una pariente de los Azara de Barbuñales.

Los aragoneses tenemos, a veces, vergüenza de ponernos nombres aragoneses, que ya casi se han perdido, pero Francho Nagore Lain, que es Doctor en Filosofía y Filología, no ha tenido nunca ni siquiera un mínimo reparo, en ser conocido como Francho.

Así nos va a los aragoneses, que nos hemos dejado casi perdida nuestra “fabla”, hemos perdido el ferrocarril que iba a Francia, pasando por Canfranc, como también hemos perdido la nacionalidad de la que habla Don Pedro Pablo Abarca de Bolea, Conde de Aranda, que fue embajador , ministro y general del ejército de los españoles. Para acabar de arreglar la situación, casi se han despoblado comarcas enteras. Los pocos que quedan ya casi no se pueden acordar de la lucha de sus antepasados por Aragón y por España.

Cuando algunos aragoneses escuchan en la radio, programas en catalán, se preguntan : ¿cuándo escucharemos hablar alguna vez, en aragonés?.

Escuchad a Francho Nagore Lain, que es un gran sabio conocedor de como se habla en aragonés, y así llegaremos a escuchar historias y noticias    en “Fabla aragonenca”, de nuestros padres, abuelos y bisabuelos.


1 comentario:

  1. Gran artículo... como valenciano, comparto una versión de esta lengua común de la antigua Corona de Aragón, y me gustaría tener contacto con Ud. por privado para compartir investigaciones. jordinzcalpe@hotmail.com Saludos.

    ResponderEliminar

A Peña Guara (26 de Enero de 1982)

Cañon de Añisclo (Huesca).   Nuestro Pirineo es el más agreste de toda la cadena que también recorre el Sur de Francia, Navarra y Cataluña. ...