martes, 16 de mayo de 2023

Dende San Lorien en ta Loreto.-

 


En Güesca, dimpués  de Sertorio, se fizo una  sociedá romana, en a cuala, bibioron os basco-ibericos y os celtas.  Pero, dimpués  que Sertorio creyase a Universidá oscense, en Osca, s’íba  masando, poqué  a poqué,  a cultura romana. Uno d’os  amelloramientos, creyatos  por Sertorio, estié  l’Universidá, a ra que Lorien no podeba asistir.  Nacié  en Osca y estié martirizato en Roma, asato n’una parrilla en l’añada de 258. Ixa muerte, la rememoran totas as añadas, os oscenses y siempre, cuan plega o día nuebe de Agosto, se sienten  en o cielo de Osca, mui de mañanetas, os primers codetes. Una bolata de grallas  (mal augurio de fiestas),  s’espanta y os qu’asperan  a San Lorién, veyen y sienten ixe  ligero bolar.  Pero ista chicota amargazón s’esbenta, cuan veigo una atra bolada más gran: están as palomas qu’anidan n’a  Parroquia de San Lorien, que parixe construíta como una gran parrilla. Plegan por debán d’a ilesia os chigantes y os capezutos. Os chigantes surten tan iératicos como siempre,  y veigo que no sa’n  feito de cambeos, dende que yo yera chicote. Dempués escomienzan a vese-ne  y a sentise-ne  as charangas y a desfilar  as cabalgatas  y cuan rematan, se plenan os Porches de chen, que no aturan de saludase y de rememorar os tiempos ya pasatos. Parixe que dimpués de casi vente siglos, ritornan as amistades entre os homes y mullers, perque cuan San Lorien se trovó con el Papa San Sixto, pa decile qu’er,  o que quereba yera morir con er.   San Sixto le respondié: ”consuélate hijo mío, que pronto cumplirá el cielo tus deseos”. Lorenz, denantes  de morir abrasato, s’en fue a repartir  ta os probes  os diners, que er administraba,y les ne dié , os ornamentos y os basos sagratos y como yera o cristiano que reculleba os dinés, les ne entregué a os probes.  Asinas feba o nueso, ya  amortau, Obispo don Javier,que cuan remataba o mes, ya no l’en quedaba denguna peseta, perquè ya les ne iba donau a os menesterosos.  Agora ye l’alegranza, a que preside a os oscenses, que dende  os danzaires, os  toros, os codetes y belúns, chitando una mirada en ta o cielo,  ya de nuey, contemplan as perseidas o glarimas de San Lorien, no pa plorar, sino pa alegrar o suyo corazón. Y se fican os ramos d’albahaca, da qu’aspiran su odor agreable  y l’en fican en a toza de San Lorién una corona d’albahaca, como si estase de laurel. Sender y Baltasar Gracián, pensaban  o mesmo, cuando  escribiban que son menester os santos, os poetas y os héroes. Lorien estié fillo de dos santos, San Orencio y Santa Pacencia.  Estié un héroe per qué sofrié a cárcel, con escorpiones, baras y cuerdas emplomatas, muriendo asato en una parrilla. A vida de Lorien estié poesía, perqué  estié un modelo  ta os artistas, ya que se trovan esculturas de er, do sieglo IV, dica a fegura de madera que facié Larruy y que se trova presidiendo o retablo d’a Ermita de Loreto.Pero, istos dances y cancions los fan os oscenses pa os diyas d’o diez d’agosto, pero tota l’añada van en ta l’ermita de Loreto y cuan plegan en ta Cruz, que se trova enfrente d’a Torre de Farina,lanzan zaborretes  ta os pies d’ixa Cruz. Isto ye un Parsifal, emocionante, acompañato  per as nueys d’os diyas de San Lorién per os meteoritos, que fan a impresión de que pleben  estelas n’o cielo. Pero Osca y San Lorien son enreligatos con o Parsifal deWagner, que fa sonar a mosica de muitas leyendas do Santo Grial. Pero a versión más verdadera ye a que diz que San Lorién,dempués d’a repartición dos bienes d’a iglesia entre os probes, puso o Santo Caliz en Güesca. Cuan plegaron os moros lo puyaron en ta San Juan de la Peña y en ixe puesto estié seiscientas añadas. Cuan os peregrinos puyan a iste monasterio, beyen una reproducción del Santo Cáliz.O Rey dÀragón, Martín en l’añada de 1399, lo baixó en ta l’Aljafería. D’astí cuan a Reconquista estié creciendo, lo llebón en ta Valencia. Estié San Lorién o que mandó trayer o Santo Grial ta Güesca, pues yera un santo,  un héroe y un poeta y  Lorien no les ne dié a os venecianos, sino a os oscenses. En Osca  se entiende tota a perfección de belleza d’o drama poético y musical de Parsifal, de Ricardo Wagner. Os oscenses organizan conciertos en a Iglesia de San Lorien de Osca y cayen en meyo dos acodes musicals, en grandeza de a figura de San Lorién.  

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Cosas curiosas (año de 1997)

           Monasterio de Leyre (Navarra) Hay en el mundo muchas cosas raras y precisamente en los días de la boda entre la Princesa Doña C...